Circulair bouwen: uitdagend maar het is de toekomst
Circulair bouwen is een belangrijke trend in de bouwwereld. Met het plan Nederland circulair in 2050 is er ook geen kans dat dit minder zal worden. Maar wat is circulair bouwen nu precies? En wat voor veranderingen en uitdagingen gaan er mee gepaard? Wij vroegen het aan onze Projectmanager Duurzaamheid Thorben Kwakkenbos, die het ons haarfijn uitlegde.
“Circulariteit was vroeger veel normaler,” vertelt Thorben. “Vroeger hergebruikte je gewoon wat je nog had. Ik weet nog dat mijn opa altijd een hele bak vol had met oude schroeven en spijkers. Die gebruikte hij dan weer opnieuw. Tegenwoordig kopen we liever meteen iets nieuws. Met circulair bouwen gaan we eigenlijk weer een beetje terug naar vroeger.”
Wat is circulair bouwen?
Maar wat is circulair bouwen nu precies? “Met circulair bouwen, gebruiken we bouwmaterialen die al een eerder leven hebben
gehad,” vertelt Thorben. “Denk bijvoorbeeld aan het
hergebruiken van hout of oude wc-potten in een nieuw gebouw, of circulair beton bij het betonstorten. Deze bouwmaterialen worden ‘geoogst’ uit oude gebouwen. Zo hebben we bij Stiho circulair beton,
circulair hout en circulair hang- en sluitwerk.”
De termen circulair bouwen en biobased bouwen, worden daarbij nogal eens door elkaar gebruikt. Het zijn echter
twee verschillende dingen.
Biobased aardolie
“Biobased producten, zijn natuurlijke producten die weer aangroeien tijdens de levensduur van een gebouw. Denk bijvoorbeeld aan houten balken. Tijdens de levensduur van een gebouw, groeit er weer een nieuwe boom die weer geoogst kan worden. Gips of zand wordt ook wel eens biobased genoemd, maar dat is het niet. Het kost immers vele jaren voordat zand weer gevormd wordt. Als je zegt dat zand biobased is, omdat het een natuurproduct is, dan kun je aardolie ook biobased noemen.”
100% circulair bouwen?
“Heel kort gezegd: met circulair bouwen maak je geen gebruik van nieuwe materialen. En waar dat toch nodig is, zijn nieuwe materialen biobased.” Een gebouw voor 100% circulair bouwen is nu nog wel erg ambitieus. Alhoewel dat wel de bedoeling is in 2050 met het plan Nederland circulair in 2050 van de overheid. “Voor de bouw van het paviljoen Circle van ABN AMRO in Amsterdam is wel voor een aanzienlijk deel circulaire materialen gebruikt. Hier hebben wij ook materialen voor geleverd. Zelfs bij zo’n koploper is volledig circulair nog ver weg. Momenteel is nog geen 10% van de gebruikte bouwmaterialen circulair.” Circulair bouwen brengt namelijk de nodige uitdagingen met zich mee.
Vooraanzicht paviljoen Circle van ABN AMRO in Amsterdam
Meeting en projectruimtes paviljoen Circle van ABN AMRO in Amsterdam
De prijs van vooruitgang
“De prijs is de grootste uitdaging,” vertelt Thorben. “Neem circulair hout. Dat is gewoon een stuk duurder door het verwerkingsproces. Als er een gebouw moet worden gesloopt op de traditionele manier, gooien we er gewoon een sloopkogel tegenaan. Willen we echter hout oogsten? Dan moet er op een andere manier worden gesloopt die meer tijd en geld kost. Het hout moet vervolgens worden ontijzerd, geschaafd en gezaagd en ergens worden opgeslagen. Een boom omhakken en die tot planken zagen is een stuk goedkoper.”
Beschikbaarheid is ook een uitdaging. “Als we tot 2030 kijken naar hoeveel er nog moet worden gebouwd en hoeveel er beschikbaar is om te oogsten, hebben we 70% nieuw materiaal nodig.” Onze mentaliteit moet ook anders. “Een nieuwe wc-pot, kost evenveel als een hergebruikte wc-pot. Veel mensen zeggen dan, doe mij die nieuwe maar. Ons perspectief tussen nieuw en hergebruik moet dus veranderen.”
Wie is verantwoordelijk?
“We hebben ook nog het struikelblok van garanties en certificeringen van producten.Want wie is er verantwoordelijk als een circulair product in een gebouw vroegtijdig kapot gaat? Degene die het materiaal heeft geoogst, verkocht, op de persoon die het heeft geplaatst?
Je hebt ook nog het feit dat veel bouwproducten aan bepaalde eisen moeten voldoen. Ook hierdoor worden de producten weer duurder. Sommige bouwmaterialen uit oude gebouwen mogen daarbij niet meer worden gebruikt volgens de huidige bouwbesluiten.
Denk bijvoorbeeld aan bepaalde sloten.”
Anders werken
Volgens Thorben moeten we anders in de wedstrijd gaan staan. “Dat begint al in de ontwerpfase. Architecten en aannemers moeten veel meer kijken naar wat er beschikbaar is op het gebied van circulaire bouwmaterialen. Niet bouwen met wat we willen, maar bouwen met wat we hebben.” Aannemers moeten er volgens Thorben ook voor zorgen, dat de verschillende onderdelen van een woning demontabel zijn. “Dus niet meer alles vastmaken met pur-schuim, kit en lijm, maar meer gaan schroeven.” Op die manier kunnen de bouwmaterialen weer makkelijker geoogst worden.
“We hebben nog veel praktische problemen om op te lossen,” denkt Thorben. “Maar het begint ermee dat we het met z’n allen willen. Van architect tot sloper. Ontwerpen moet anders, wie waar voor betaalt moet anders en de belastingen moeten anders. Dit gaat tijd kosten. We zien wel allemaal dat het nodig is. We moeten circulair gaan bouwen om de aarde goed door te geven aan komende generaties. Of we moeten met elkaar veel minder gaan consumeren of we moeten gaan hergebruiken.”
Vragen?
Heb je vragen over circulair bouwen? Of ben je geïnteresseerd in ons circulaire assortiment? Neem dan contact op met jouw Stiho-vestiging of contactpersoon. Zij helpen je graag verder.